Genealogia Rodu Netczuków

Znane postaci - Duchowni

Symeon Sakowicz, proboszcz staromiejski międzyrzecki (ok. 1600 - ok. 1660)

    Symeon Szakowicz [1] wzmiankowany w księgach sądowych międzyrzeckich w 1643 r. [2 pagina 6v] jako paroch cerkwi staromiejskiej św. Mikołaja w Międzyrzecu. Wywodzić się miał z rodziny Sakowiczów/Saczkowiczów - był to przydomek Kozarów i Naczkowiczów międyzrzeckich, w II poł. XVI w. nosili go m.in. Jan Sakowicz, Maciej Sakowicz zwany też von Nyczkowicz (brat burmistrza Menasa Niecza Sakowicza), Hryć Sakowic, Hieronim Sackowicz i Stefan Szackowicz (1602) a w I poł. XVII w. także: Łucz Sakowicz, Mikołaj Sakowicz (1615), Ulana Łuczowa Sachowicz i syn jej Ichnat Szachowicz (1639), bracia Jarosz i Stefan Sachowycz vel Shackowicz = bracia Onaczkowicz vel Onacczuk (1642-1644) i Michał Saczkowski [2], drugi (1639, 1641 r.) i trzeci (1643 r.) zastępca burmistrza staromiejskiego, krewniak księdza Symeona wzmiankowany w tym samym akcie [2, pagina 6v]. Z Naczków międzyrzeckich powstała gałąź Sakowiczów a z niej Saczuków, który zamiennie używali również nazwisk Onaczkowicz i Oncacczuk.
    Ks. Symeon Sakowicz wzmiankowany jest również w przywileju fundacyjnym dla cerkwi staromiejskiej Jana Mikołaja Daniłowicza datowanym na 1644 r. przez J. Chomickiego na podstawie najwczesniej zachowanej wizytacji cerkwi spisanej w 1726 r. w kórej wspomniano znajdujący się w aktach cerkiewnych "Fundusz Żurawy Daniłowicza Podskarbiego Koreonnego" z 26.04.1644 r. [6]. Chomicki zwraca uwagę na wzmiankę o ks. Symeonie również w ww. księdze miejskiej z 1643 r. Akt wystawiony przez Daniłowicza zastępował dawny przywilej cerkwi zgorzały w pożarze cerkwi staromiejskiej w 1643 r.: (...) "Który Swiasczennik powinien będzie i po nim następa drugi, aby tak za przodki nasze iako i za nas i Potomstwo nasze pana Boga Chwalili, wszelkie obrzędy duchowne i nabożeństwo odprawowali według porządku Cerkwi Słowieńskim Językiem. Przyąwszy tedy ich prozby wdzięczne [Mieszczan Starego Miasta ... Parafian Ruskiej Religiie - uwaga autora] widząc rzecz godną przystoyno i silną Funduiemy onym Swiaszczenika na to sposobnego Żywota Pobożnego i we wszystkim przykładnego, do odprawowania Chwały Bożej na Imie Oyca Simeona Sakowicza na tych dawnych Gruntach do tey Cerkwi należących to iest Dom na starym mieście Ogrodów trzy różno między Gróntami mieyskimi leżące, przy tym półtrzeci włóki Pola różno między mieyskiemi włókami leżące z lasami, Borami, Łąskami, zbożami, rzekami, od których pomienionych pułtrzeci włóki Pola także od domu i trzech Ogrodów od wszelakich Podatków Zamkowych to iest Czynszów Poborów i inszych wszystkich Podatków które Miasto powinno opłacić, od skłądek Mieyskich, Straży, Tłoki podczas żniwa i od Żarnowego uwalniamy, pozwalając tey nowo stawioney Cerkwi temusz Swiaszczennikowi na Opał Domu Jego dwa razy w tydzień Drew niezgodnych leżących z puszczy naszey Międzyrzeckiey wozów dwa przywieźć i dwa wary Piwa na Rok bez żadnych miar i Podatków Drwami z puszczy naszey przywiezionemi sobie uwarzyć Którego Simeona Sakowicza na tych wszystkich pomienionych Dobrach nadanych do Cerkwi funduiemy wiecznemi czasy i potomstwo po nim następujące, które ieżeli będzie godnem słowem Bożeym szafować, iako Rodzice onych, który fundusz na potomne czasy z przyciśnieniem zubopolney pieczęci i z podpisem rąk naszych utwierdzamy dla lepszej wiary i pewności.(...)" dnia 24.04.1664 r.
    Gałąź boczna Netczuków - Sakowiczowie vel Sachowiczowie z Krzywośników, Szachów i Szachowego Kąta/Kozrowego Pola kwitła niezależnie na Międzyrzecczyźnie i w Hrabstwie Bialskim. We wsi Swory w 1731 r. wymieniony pod nr 74 Iwan Sak [3][5], a w 1736 r. w spisie mieszkańców w grupie tzw. Grzybów wymieniono pod nr 1 tegoż Iwana Saka oraz pod nr 28 wdowę Sachowczychę, a w grupie Kopczan również Iwan Sak pod nr. 13 [3] [4].

Źródła i przypisy:
[1] Józef Geresz, Międzyrzec Podlaski. Dzieje miasta i okolic, Intergraf, Międzyrzec Podlaski 2000, s. 54:
[2] Ł.K. Netczuk, Indeks do dawnych ksiąg miejskich miasta Międzyrzeca Podlaskiego (1558 - 1718), Wrocław - Międzyrzec Podlaski, 2023: Akta wieczyste i cywilne 1643-1646, księga landwójtowska nr 4, Akta miasta Międzyrzeca (AP Lublin sygn. 35/46/0/-/4);
[3] Eugeniusz Korolczuk, Dobra ziemskie Woroniec i ich właściciele Mirscy, Lublin 2016, s. 168-170;
[4] AGAD AR, dz. 25, sygn. 127, Biała (gubernia siedlecka). Reiwzja gruntów hrabstwa bialskiego z opisaniem folwarków, miast, młynów, karczm, a także obór, statków i naczynia różnego, Sycyna 1736, s. 39-40v.
[5] AGAD AR, mf 11413, dz. 25, sygn. 126, Reiwzja ludzi w Hr. Bialskim z wyrażeniem gruntów, koni, wołów i bydła w 1731 r. Wieś Swory włók 112;
[6] J. Chomicki, Zarys historii budowlanej zespołów architektonicznych cerkwi p.w. św. Mikołaja i św. Piotra i Pawła w Międzyrzecu, Rocznik Międzyrzecki XXIII-XXIV, Międzyrzec Poldaski 1991-1992, s. 65, Przywilej ten zapisany w księgach grodzkich mielnickich przez ks. Mikołaja Kozakiewicza 12.08.1789 r., ówczesnego proboszcza staromiejskiego, ale na podstawie tekstu zapisanego w aktach wizytacji parafii w 1718 r. Podczas wizytacji generalnej całej diecezji brzeskiej na polecenie ks. Leona Łukasza Kiszki metropolity całej Rusi i biskupa włodzimierskiego i brzeskiego przez wizytatora ks. A. Zabrycha. Tekst przywileju oblatował 06.11.1802 w księgach ziemskich mielnickich i terespolskich w ks. nr 5, s. 19 nr 349 ks. Mikołaj Kozakiewicz; Wizytację z 1726 r. oznaczono w AP w Lublinie w aktach Chełmskiego konsystorza greckokatolickiego, sygn 780, k. 327 (stara sygn.).

Teodor Netczuk (07.1766-03.02.1832)

Diak i nauczyciel w szkole cerkiewnej. Więcej w biogramie w innym dziale.

Adolf Netczuk vel Netczyński, ks. kanonik RC (11.12.1879 - 04.04.1938)

Internat Zmartwychwstańców we Lwowie ok. 1920 r.

Adolf Netczuk urodził się 11.12.1879 r. w Międzyrzecu Podlaskim z ojca Mikołaja Netczuka (01.12.1857 - 02.06.1925) i matki Petroneli z Rybołowików [1, str. 324]. Był wnukiem Jana (ur. 02.04.1815), prawnukiem Wiktora (1786 - 22.07.1849), praprawnukiem Teodora (07.1766 - 03.02.1832) i dalszym bratem stryjecznym Mikołaja i Antoniny z Mankiewiczów [2]. Miał dwóch młodszych braci Nikodema i Józefa, również jak on rzymskokatolickich księży oraz siostrę Filomenę i brata Stanisława. Imię Adolf zawdzięcza wg tradycji rodzinnej [3] najprawdopodobniej ówczesnemu proboszczowi parafii łacińskiej w Międzyrzecu w latach 1876-1890, księdzu Adolfowi Pleszczyńskiemi, który wsławił się w historii Międzyrzecczyzny, jako badacz jej dziejów, a także dobry pasterz i obrońca prześladowanych unitów [4]. W całej rodzinie imię Adolf nosi tylko ks. Netczyński. Dzięki pomocy proboszcza, Adolf rozeznał swe powołanie i rozpoczął przygotowania by wstąpić na drogę duchowną. Pierwsze nauki, podobnie jak jego młodsi bracia, pobierał w domu rodzinnym [5], gdzie nie obce były tradycje nauczycielskie jego prapradziadka Teodora [6] oraz urzędnicze przodków [7]. Ksiądz Pleszczyński pomógł również przepisać rodzinę Adolfa do parafii łacińskiej, narażając się na represje.

W latach 1894 - 1897 uczęszczał do Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego, zał. 1588 r.), gdzie ukończył 4 klasy w 1897 r. Następnie wyjechał do Lwowa, gdzie kontynuował naukę [8] [9] [10]. Do gimnazjum uczęszczał tam później jego młodszy brat Nikodem [5]. W tym czasie 06.09.1897 roku we Lwowie wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa (CR), zwanego Zakonem Księży Zmartwychwstańców. Studia odbywał w Rzymie w Kolegium Polskim prowadzonym wówczas przez Zgromadzenie Zmartwychwstańców. Mieszkał w s. Sebastianello. 22.11.1898 r. złożył śluby czystości, a 06.06.1903 r. przyjął święcenia kapłańskie [1, str. 324, 505].
W latach 1901-1903 kształcił się w seminarium zakonnym w Rzymie [1]. Z tego okresu pochodzi zdjęcie rocznika alumnów, na którym Adolf się znajduje [1, str. 324]. 11.06.1903 r. tuż po święceniach odprawił w Kolegium Polskim w Rzymie pierwszą solenną mszę świętą w Boże Ciało [35]. W Archiwum Zgromadzenia Zmartwychwstańców w Rzymie są jego dokumenty z at 1891-1920 [30]. Z prymicyjnej mszy zachowała się relacja w Dzienniku Chicagowski, która dużo mówi również o tośamości religijno-etnicznej rodziny: "Ks. Adolf Netczuk, z Podlaskiego, z rodziny ruskiej, która atoli dla zabezpieczenia się przed napaścią prawosławia i dla ochrony swej wiary, przyjęła obrządek łaciński. Ks. Adolf, gorąco przywiązany do obrządku łacińskiego, posiada wiele pięknych zalet, z których szczególną jest ta, iż codziennie modli się o nawrócenie Rosyi i innych do tego nakłania. Polska, mawia, upadła, bo nie spełniła wiernie swej misyi; dziś Polski politycznej nie ma, zatem obowiązek naprawienia złego ciąży na każdym pojedyńczym Polaku, że zaś nie możemy nawracać orężem, więc czyńmy to modlitwą. Ks. Adolf jeszcze jako chłopiec opuścił dom rodzicielski, udając się do Krakowa, gdzie po ukończeniu szkół średnich wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstańców. Dnia 6 bm., podobnie jak czterej inni, otrzymał święcenia kapłańskie w bazylice laterańskiej z rąk Jego Em. kardynała Respighiego. Pierwszą Mszę świętą odprawił w dizeń Trójcy Świętej o godz. 8. w asystencyi ks. Giunty, uroczystość chwili tak dalece go przejęła, że niemal całą Mszę świętą odprawił wśród łez i płaczu."[43].
Na jego prymicję, podobnie jak na prymicje pozostałych dwóch księży, synów Mikołaja, miał zaproszenie stryjeczny brat Adolfa - Mikołaj Netczuk z żoną Antoniną z Mankiewiczów, przedostatni gospodarze na siedlisku gałęzi Netczuków z ul. Narutowicza w Międzyrzecu [11], ale wyjazd do Rzymu był wówczas nieosiągalny ani dla bliskiej rodziny ani dla dalszych krewnych.

Ksiądz Seweryn Korolczuk na Piszczance w Międzyrzecu, krewny Janiny z Korolczuków Netczukowej. W tym samym czasie księdzem był również Adolf Netczuk, zdjęcie ze zbiorów Lucyny z Netczuków Porębowej.

    Po święceniach pracował we Lwowie. Już w 1905 r. był zastępcą rektora, a 06.07.1907 r. został rektorem [1, str. 324] internatu wychowawczego dla uczniów szkół gimnazjalnych i ludowych wyznania greckokatolickiego [12], który prowadzili Zmartwychwstańcy przy swoim kościele zakonnym przy ul. Piekarskiej 67 [13]. Internat we Lwowie powstał w 1881 r. jako Internat ruski XX. Zmartwychwstańców powołany do życia troską ojca św. Leona XIII, dzięki wsparciu cesarza i Stowarzyszenia opieki nad Internatem Ruskim dla młodzieży greckokatolickiej narodowości ukraińskiej z troski o katolicką formację Rusinów. Zadaniem domu było wychowanie młodzieży w duchu chrześcijańskim z zachowaniem narodowości i języka ukraińskiego oraz tradycji greckokatolickiej, w poszanowaniu współistnienia obu bratnich narodów w Galicji - polskiego i ukraińskiego. W 1905 r. Internat zaczął przyjmować także młodzież polskiej narodowości [14]. Obecnie mieści się tam parafia ewangelicka.
    W 1908 r. jako katecheta szkół gimnazjalnych ze Lwowa przebywał na kuracji w Karlsbad (12.07.1908) [44].
    W 1909 wymieniany jako zastępca katechety w spisach nauczycieli z 1909 r. na służbie nauczycielskiej od 01.03.1907 r. [24]. Mianowany zastępcą nauczyciela w Filii Gimnazjum nr VII we Lwowie w 1909 r., na mocy rozporządzenia cesarsko-królewskiej Rady Szkół Krajowych z dn. 04.11.1908 r., nr 53829 [27, str. 60], jednakże już z dniem 09.12.1908 r. na własne żądanie uwolniony od obowiązków nauczycielskich jako zastępca nauczyciela [27, str. 61]. Między 01.04.1907 a 20.04.1908 r. przystąpił do Towarzystwa nauczycieli szkół wyższych [34]. Rektorem Internatu Ruskiego Zmartwychwstańców we Lwowie ks. Adolf był do 1914 r. [36].
    W dodatku do spisu nauczycieli z roku 1910 został usunięty z rejestru, ponieważ katechetą w szkołach był krótko [24] [25]. W dniach 13-16 marca 1911 r. miał rekolekcje dla uczniów obrządku łacińskiego klas I-III w Gimnazjum nr V im. Stanisława Żółkiewskiego we Lwowie [26]. W 1913 r. nadal był rektorem Internatu, w którym mieszkało 19 uczniów [28].

Po I wojnie światowej, jak wynika z akt zakonnych, zmienił nazwisko na Netczyński, choć do 1920 pracował w domach Księży Rezurekcjonistów, do czasu gdy otrzymał zwolnienie ze ślubów zakonnych i został inkardynowany do diecezji lubelskiej w 1918 na Wikariusza parafii w Mircz [15] [45] [46]. Tam najpierw od 1918 r. był wikariuszem w parafii Nabróż. W 1920 r. występuje w spisie prezbiterów spoza Diecezji Lubelskiej pod zmienionym nazwiskiem Netczyński, z Zakonu Zartwychwstańców. Wymieniony jako proboszcz parafii Mircze pod nazwiskiem Adolf Netczyński (v. Netczuk), ur. 11.12.1879, święcenia 1903, inkardynacja 1918, z Zakonu Zmartwychwstańców [46]. W 1918 r. był uczestnikiem zajścia na tle konfliktu polsko-ukraińskiego w Poturzynie, porwany przez ukraińskich zbójców [52].
W 1919 stale rezydował w Mirczu [32, s. 387] skąd w maju 1920 r. został przeniesiony [29] do Tyszowiec [1, str. 324] [32, s. 388]. Tradycja rodzinna mówi, że powodem zmiany nazwiska była sytuacja społeczna w miejscach, w których posługiwał. Miał korzenie unickie, a pracował wśród galicyjskich i lubelskich grekokatolików, będąc księdzem rzymskokatolickim. Aby uniknąć niezręczności w kontaktach z wiernymi różnych obrządków spolszczył nazwisko [16]. W latach 1920-1925 był proboszczem parafii pw. św. Leonarda w Tyszowcach na Lubelszczyźnie [17] a jesienią 1925 r. został przeniesiony na probostwo do Potoka Ordynackiego (dziś Potok Górny) [31]. W tym okresie ks. Adolf został podniesiony do godności kanonika. Wykazał patriotyczną postawę w czasie wojny polsko-bolszewickiej [18].

Ksiądz Adolf miał ulubionego psa, który 27.06.1921 r. zaginął. W książce stacyjnej Posterunku Policji Państwowej w Tyszowcach odnotowano, że policjanci poszukiwali psa proboszcza Netczyńskiego. Pies odnalazł się ok. godz. 20 kilka kilometrów od Tyszowiec w Mikulinie. Córka nauczycielki z Mikulina odprowadziła pieska właścicielowi [19]. W 1922 r. pomówiony na łamach Robotnika o niewłaściwe zachowanie [51].
Z okresu posługi Adolfa w Tyszowcach zachował się interesujący opis uroczystości rocznicowych Konstytucji 3 maja z 1922 i 1923 r., w których brał udział. Relacje te odnotowano w gazetach, a ostatnio przypomniał je na swojej stronie internetowej Pan Robert Horbaczewski. W 1922 r. uroczystości przeniesiono na niedzielę 30 kwietnia by miały bardziej podniosły charakter. Na pamiątkę tego wydarzenia przedstawiciele władzy, duchowieństwa (w tym ks. Adolf) i społeczności lokalnej zasadzili drzewka wzdłuż traktu biegnącego z kościoła na Majdanie do Rynku tyszowieckiego [20] [42]:
Około godz. 10.00 przybyła z Tomaszowa Lubelskiego Straż Ogniowa. Ochoczo, z własną orkiestrą, na czele z wójtem panem Antonim Czarneckim i członkiem Rady Gminy a zarazem pisarzem gminnym Witalissem Jurkiewiczem wyruszyła z Urzędu Gminnego procesja przez miasto aż do kościoła. Po wysłuchaniu sumy, w tym samym porządku uzupełnionym dziatwą szkolną i licznie zebranym ludem pochód ruszył z kościoła. Tuż przy bramie kościelnej, miejscowy proboszcz ks. Adolf Netczyński po okolicznościowym przemówieniu dopełnił poświęcenia drzewek i posadził pierwsze. Drugie, wójt pan Czarnecki, a dalej już dziatwa szkolna wzdłuż ulicy „Kościuszki” prowadzącej od kościoła aż do miasta. Nie brakło i starych, którzy powodowani uczuciem patriotycznym przyjęli także współudział w sadzeniu drzewek.

Po drodze spotkała pochód deputacja miejscowej gminy Izraelickiej niosąca chorągiew narodową z napisem „Miłość i zgoda w narodzie”, a przy okrzykach „Niech żyje Najjaśniejsza Rzeczpospolita Polska” pochód powitał przedstawiciel gminy żydowskiej pan Krant.
Dalej pochód zatrzymał się na rynku obok umajonego krzyża. Przemawiali kolejno przedstawiciele miasta, pan Franciszek Miller, radny Sobczyński, Witalis Jurkiewicz. (...) [20] [42].
W 1923 r. obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja były świętowane równie podniośle: Po uroczystym nabożeństwie, na przód stanęła z chorągwiami dziatwa szkolna pod przewodnictwem kierownika szkoły Franciszka Koszyka Za młodzieżą z krzyżem w ręku szedł ks. kanonik Netczyński. Kolejno przedstawiciele gminy i ludność miejscowa. Śpiewano pieśń „Serdeczna matko”. Pochodowi kierującemu się w stronę murowanej figury na rynku, przegrywała orkiestra przysłana przez właściciela majątku Tyszowce- Przewale Józefa Głogowskiego. Towarzyszyła im banderia konna pod dowództwem panów Szyprowskiego i Radziszewskiego. Po drodze do manifestacji, ze sztandarem i rabinem Glancem na czele przyłączyła się delegacja ludności żydowskiej. Przy figurze ks. kanonik Netczyński wygłosił chwytające za serce przemówienie do zebranych. Potem przemówili inni urzędnicy, przedstawiciele różnych organizacji. W uroczystościach wzięło udział blisko 3 tys. osób. Pochód odbył się w porządku mimo, że padał deszcz" – zanotował ówczesny dziennikarz „Ziemii Lubelskiej” Witalij Jurkiewicz. [20] [42]

W latach 1925-1936 ks. kanonik Adolf Netczuk vel Netczyński był proboszczem parafii św. Jana Chrzciciela w Potoku Górnym [21] [47] [48]. W tym czasie w 1927 r. skłdał ofiary na Instytu Misyjny w Lublinie [38]. W 30.06.1931 r. brał udział w rekolekcjach dla księży diecezji lubelskiej w Seminarium Duchownym w Lublinie [41]. W latach 1936-1938 był proboszczem, nieodległej od Potoka, parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krzeszowie [39] [49]. Było to ostatnie miejsce jego duszpasterskiej posługi. Zmarł w wieku 59 lat półtora roku przed wybuchem kolejnej wojny światowej w Krzeszowie 04.04.1938 r. [37] [40] [50].

    Jak wynika z aktu zgonu księdza Adolfa, fakt ten zgłosili brat Stanisław Netczuk lat 49, mechanik konstruktor, zamieszkały w Jedliczach powiat Krosno i siostrzeniec Stanisław Wierzbicki lat 30, urzędnik bankowy w Warszawie zamieszkały wówczas przy ul. Książęcej. W akcie zgonu zapisano, że Adolf Netczyński urodził się w Międzyrzecu na Podlasiu, jako syna Mikołaja i Petroneli z Rybołowiczów (powinno być Rybołowików) małżonków Netczyńskich (powinno być Netczuków, gdyż Adolf urodził się pod Nazwiskiem Netczuk). Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Krzeszowie [22] [33]. Po pogrzebie ks. Adolfa wykonano zdjęcie rodzinne, na którym znajdują się zgłaszający zgon Adolfa siostrzeniec Stanisław Wierzbicki, bracia Stanisław Netczuk i księża Nikodem i Józef netczukowie oraz siostra Filomena z Netczuków Wierzbicka.
    Adolf Netczuk, znany po 1910 r. pod nazwiskiem Netczyński, widnieje na zdjęciu w książce Resurrectionist Charism (1887-1932) w pierwszym rzędzie z prawej [1, str. 324], gdzie jest również jego życiorys. Wspomniany także na kartach jubileuszowej Historii Zakonu Zmartwychwstańców wydanej w 1942 r. [23].

Źródła i przypisy:
[1] Jan Iwicki, Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. II (1887–1932), Kraków-Kielce 2007, tłum. W. Mleczko, J. Piątkowska-Osińska, B. Tischner (numery stron wg oryginalnego wydania amerykańskiego: Resurrectionists Charism, 1887-1932, University of Michigan 1991) str. 209, 324, 505, 513, skany interesujących nas stron uzyskaliśmy 11.09.2012 r. od ks. Jerzego Rolki Dyrektora Archiwum Kurii Zmartwychwstańców w Krakowie, zdjęcie ks. Adolfa otrzymaliśmy korespondencyjnie od Ojca Jamesa M. Gibsona Sekretarza Generalnego Zgromadzenia Zmartwychwstańców w Rzymie;
zobacz skan materiałów bibliograficznych 1
zobacz skan materiałów bibliograficznych 2
[2] Materiały genealogiczne: zapiski, wspomnienia, rejestry, tablice genealogiczne, Archiwum Genealogiczne Rodu Netczuków;
[3] Zeznanie Heleny z Wolskich Steciukowej, 2002;
[4] Józef Geresz, Międzyrzec podlaski. Dzieje miasta i okolic, Intergraf, Międzyrzec 1996;
[5] Zeznanie Heleny z Wolskich Steciukowej, 2002, potwierdzone w życiorysie ks. Nikodema z Akt Kurii Warszawskiej;
[6] Akta USC Międzyrzeckie 1810-1825, AP Lublin; Teodor był nauczycielem w szkółce cerkiewnej;
[7] Józef Netczuk-Zieliński, stryjeczny pradziadek księży był kasjerem, ławnikiem i p.o. burmistrza Międzyrzeca;
[8] Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1895, Nakładem Funduszu Naukowego, Kraków 1895, str. 68;
zobacz skan materiałów bibliograficznych 1
[9] Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1896, Nakładem Funduszu Naukowego, Kraków 1896, str. 92;
zobacz skan materiałów bibliograficznych 1
[10] Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1897, Nakładem Funduszu Naukowego, Kraków 1897, str. 60;
zobacz skan materiałów bibliograficznych 1
[11] Zeznania Antoniny z Netczuków Jakubowiczowej, 2006 i Eugeniusza Netczuka, 2006;
[12] Historia zgromadzenia Zmartwychwstańców na stronie internetowej Zakonu, źródło:
http://www.zmartwychwstancy.pl/historia.html (dostęp: 11.2009);
[13] Skorowidz adresowy królewskiego stołecznego miasta Lwowa, Rocznik 2, Rok 1910, str. 94, 350;
zobacz skan materiałów archiwalnych 1
zobacz skan materiałów archiwalnych 2
[14] ks. Klemens Walerian Andrzej Kalinka, Internat ruski X.X. Zmartwychwstańców we Lwowie, list przełożonego Zmartwychwstańców w Galicyi, Lwów, w dzień śś. Cyryla i Metodego 1881, źródło: http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=33607 (dostęp: 01.07.2013);
[15] Liber Professorum Congregationis a Resurrectione D.N.J.C., s. 109, Archiwum Generalne Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców w Rzymie;
[16] Przyjęta przez Księdza Adolfa forma nazwiska jest zgodna z jego etymologią i jest analogiczna jak dla ukraińskiego nazwiska Netiszynśkyj (od nazwy wsi Netiszyn pod Ostrogiem), a w polskiej wersji Niecieszyński (od Niecieszyn - polska nazwa Netiszyna) z tym, że nowe nazwisko zostało utworzone syntetycznie od nazwy dzierżawczej nieistniejącej miejscowości Netczyn. Gdyby istniała powstałaby ona od nazwy własnej Netko. Nazwisko Netczuk (istniejące już w poł. XVI w.) pochodzi z kolei od imienia Netko, czyli Neczko w wersji polskiej lub Neczkun w wersji litewskiej. Netko to imię/przezwisko oznaczające krewniaka, bratanka w językach słowiańskich i bałtyckich (podobnie jest też w indoeuropejskich, por. rus. netij/netii - neptijos, nepte, nieć itd., Max Vasmer, Etimologiceskij slovar' russkogo jazyka, tom 3, Moskva "Progress" 1987, s. 67). Nazwa Netiszyn to nazwa dzierżawcza wsi utworzona najprawdopodobniej właśnie od imienia-przezwiska Netisz (odpowiednik polskiego Nieć). Mogła również oznaczać grunta i działy krewniaka głównego właściciela tych ziem. Warto jednak dodać, że nazwisko Netczyński zostało w Polsce odnotowane jeszcze drugi raz w Łodzi w gazecie Rozwój w numerze 170 z 21.06.1929 r. na str. 9 w kolumnie Przymusowe licytacje: poz. 307) Netczyński D., ul. 6 sierpnia 35, meble. Nie wiadomo czy jest to przypadek, błąd czy też może ksiądz Adolf inspirował się istniejącym już nazwiskiem. Należy jednak zwrócić uwagę, że zarówno pierwotna forma naszego nazwiska Netko/Neczko/Neczkun, jak i jego pochodne czy też pokrewne Netczuk, Netczyński, Netkowski, Netyczyński występują też w źródłach i w słownikach sporadycznie w wersji pisanej przez "a": Natko/Naczko/Naczkun, Natczak, Natczyński, Natkowski. Nie wszystkie rodziny je noszące są ze sobą spokrewnione, ale mechanizm powstania nazwisk, ich oboczności i nazw pokrewnych jest w dużym przybliżeniu podobny.
[17] http://www.diecezja.zam-lub.pl/index.php?co=parafie1&idp=183 (dostęp: 18.06.2012);
[18] Zdzisław Musialik, ks., Episkopat Polski wobec najazdu bolszewickiego 1919-1920, Warszawa 1996, str. 85;
[19] Informacja uzyskana korespondencyjnie od Pana Roberta Horbaczewskiego 05.11.2009 r.;
[20] Robert Horbaczewski, Rok 1922 - Tak obchodzono 3 maja, źródło:
http://roberthorbaczewski.pl/aktualnosc13,5,18,rok-1922---tak-obchodzono-3-maja.html (dostęp: 01.11.2011);
[21] http://www.parafiapotokgorny.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=89 (dostęp: 12.06.2012);
[22] http://www.diecezja.zam-lub.pl/index.php?co=parafie1&idp=18 (dostęp: 12.06.2012);
[23] ks. Władysław Kwiatkowski, Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego na stuletnią rocznicę jego założenia 1842–1942, Nakładem Księży Zmartwychwstania Pańskiego, Albano 1942, str. 366, 385, 392;
[24] Henryk Kopia, Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego Gimnazyum w Cieszynie, we Lwowie, Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, str. 111, 160, wg rejestru "ur. w Międzyrzecu (Podlasie) 11.12.1879 r. ksiądz rzymskokatolicki, pracujący we Lwowie od 01.03.1907 r., w 1909 w VII fil.", źródło: http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=24452 (dostęp: 27.12.2013);
[25] Henryk Kopia, Dodatek do spisu nauczycieli szkół średnich w Galicyi i na Śląsku, we Lwowie, Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1910, str. 7, "Lp. 1129 - Netczuk - wykreślić zupełnie", wersja cyfrowa: http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=24630 (dostęp: 27.12.2013);
[26] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. V Gimnazyum (im. Stanisława Żółkiewskiego) we Lwowie za rok szkolny 1911, Fundusz Naukowy, Lwów 1911, str. 41;
[27] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. VII Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909, Dyrekcja Gimnazjum, Lwów 1911, str. 60-61;
[28] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum VIII we Lwowie za rok szkolny 1913, Fundusz Naukowy, Lwów 1913, str. 101;
[29] Ziemia Lubelska, R. 15, nr 234 (28 maja 1920), str. 2;
[30] Catalogus Archivii Congregationis a Resurrectione DNJC, Wersja robocza / Working version, Rzym / Rome, 2013, red. Wojciech Mleczko CR, Archiwum Zgromadzenia Zmartwychwstańców w Rzymie [ACRR], Via San Sebastianello 11, I-00187 Roma, str. 248;
[31] Głos lubelski, Rok XII, nr 280 z 12.10.1925 r., str. 8, źródło: http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=6502 (dostęp: 02.02.2015);
[32] Renata Kulik, Henryk Kulik, Ogólny wykaz księży rzymskokatolickich, greckokatolickich i prawosławnych, t. 1, publikacja internetowa, str. 387, 388, źródło: http://www.rodzinakulik.eu/ogolny_wykaz_ksiezy/ogolny_wykaz_ksiezy.pdf (dostęp 29.09.2017);
[33] Krzeszów - cmentarz parafialny, mogiła nr 1315, sektor B, http://www.mogily.pl/krzeszow/netczy%C5%84skiadolf_267140 (dostęp: 18.12.2017);
[34] Muzeum : czasopismo wydawane przez Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych pod redakcją Romana Palmsteina. R.24, t.1, z.5 (maj 1908), 1885-1939, str. 53(260);
[35] Roczniki Kolegium Polskiego w Rzymie, rok II - 1903, Kronika styczeń 1903 (nr 2), Drukarnia Towarzystwa Boskiego Zbawiciela, Rzym 1903, str. 124-125;
[36] Wojciech Mleczko, Nauka i świętość. Formacja kapłańska w myśli i działalności Zmartwychwstańców, Kraków 2014, ISBN 978-83-64613-03-6, s. 98;
[37] Akta USC parafii rzymskokatolickiej w Krzeszowie, akt zgonu nr 1938/35 z 07.04.1938 r. źródło:
http://fotolubgens.lubgens.eu/krzeszow/Krzeszow/zgony/zg_1927-1941/krze_1231.JPG;
[38] Wiadomości diecezjalne lubelskie, Rok IX, 1927 nr 1, str. 29, źródło: http://dlibra.kul.pl/Content/38571/42240_V-342_Wiadomosci-Diecezjal.pdf;
[39] Wiadomości diecezjalne lubelskie, Rok XVIII, 1936 nr 8 (sierpień-wrzesień), str. 267, źródło: http://dlibra.kul.pl/Content/38785/42388_V-342_Wiadomosci-Diecezjal.pdf;
[40] Wiadomości diecezjalne lubelskie, Rok XX, 1938 nr 4 (kwiecień), str. 155, źródło: http://dlibra.kul.pl/Content/39060/42410_V-342_Wiadomosci-Diecezjal.pdf;
[41] Wiadomości diecezjalne lubelskie, Rok XIII, 1931 nr 5 (maj), str. 158, źródło: http://dlibra.kul.pl/Content/38615/42288_V-342_Wiadomosci-Diecezjal.pdf;
[42] Ziemia Tomaszowska, Rok 1, nr 2 (22 maja 1922), relacja z obchodów dnia 3 maja w Tyszowcach, str. 35-36, źródło:
http://bczasopisma.pttk.pl/ZIEMIA_TOMASZEWSKA_20_05_1922_02.pdf?i18s2;
[43] Dziennik Chicagowski, 23.06.1903, str. 8, źródło:
https://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/sn83045747/1903-06-23/ed-1/seq-4/;
[44] Karlsbader Kurliste, nr 342, niedziela 12.07.1908 r., źródło:
https://anno.onb.ac.at/;
[45] Catalogus ecclesiaru et utriusque cleri tam secularis quam regularis Diocesis Lublinensis pro anno domini 1919, str. 56, 62, 80;
[46] Catalogus ecclesiaru et utriusque cleri tam secularis quam regularis Diocesis Lublinensis pro anno domini 1920, str. 224, 265, 296;
[47] Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Lubelskiej na rok 1934, str. 49, 119;
[48] Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Lubelskiej na rok 1935, str. 47, 119;
[49] Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Lubelskiej na rok 1937, str. 47, 121;
[50] Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Lubelskiej na rok 1939, str. 229;
[51] Robotnik. Centralny organ PPS, 11.07.1922, nr 186, R.XXVIII, str. 5.

Zobacz też:
Strona Zgromadzenia Zmartwychwstańców Polska Prowincja
Strona Parafii św. Leonarda w Tyszowcach
Strona Parafii św. Jana Chrzciciela w Potoku Górnym
Strona Parafii Narodzenia NMP w Krzeszowie w serwisie Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej
Strona o ojcu Klemensie Walerianie Andrzeju Kalince - rektorze założycielu Internatu Ruskiego XX. Zmartwychwstańców we Lwowie
Strona Roberta Horbaczewskiego

Nikodem Netczuk, ks. kanonik (27.09.1896 - 04.01.1965)

Nikodem Netczuk urodził się 27.09.1896 r. [1] [2] w Międzyrzecu Podlaskim jako jeden spośród licznego rodzeństwa [3]. Jego rodzicami byli Mikołaj Netczuk (01.12.1857 - 02.06.1925) i Petronela z Rybołowików (ur. 04.05.1857), mieszczanie-rolnicy wyznania grecko-katolickiego. Był wnukiem Jana (ur. 02.04.1815), prawnukiem Wiktora (1786 - 22.07.1849), praprawnukiem Teodora (07.1766 - 03.02.1832) i dalszym bratem stryjecznym Mikołaja i Antoniny z Mankiewiczów, którzy byli zaproszeni na jego prymicję [4] [5]. Imię księdza również nie było przypadkowe w czasach prześladowań unitów, tym bardziej, że nie uchodzi ono w rodzinie za tradycyjne [6]. Nikodem był młodszym bratem ks. kanonika Adolfa Netczuka vel Netczyńskiego i starszym ks. kanonika dra Józefa Netczuka.

Szpital Dzieciątka Jezus w latach 30., gdzie pracował jako kapelan ks. Nikodem. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny Warszawy. E. Szwankowski

Rodzina kultywowała tradycje urzędnicze po przodkach [7] i nauczycielskie po prapradziadku - nauczycielu cerkiewnym [8]. Pierwsze nauki Nikodem pobierał w domu. W latach 1910-1914 uczył się w nowym Państwowym VIII Gimnazjum Męskim im. Króla Kazimierza Wielkiego, przy ul. Czarnieckiego 8 we Lwowie ( Filia Gimnazjum nr VII, wydzielona z Gimnazjum nr V w 1908 r.), gdzie ukończył pięć klas. Był w klasach pionu B, otrzymywał promocję do kolejnych klas jako uzdolniony [32] [33] [34]. We Lwowie w tym czasie pracował już jako rektor internatu Księży Zmartwychwstańców starszy brat Nikodema, ks. Adolf [9] [10], który zapewne miał pieczę nad bratem.

Szpital św. Łazarza, gdzie pracował jako kapelan ks. Nikodem. źródło: Tygodnik Ilustrowany 1895.

    Edukację Nikodema przerwał wybuch I wojny światowej. W 1917 r. w Prywatnym Gimnazjum Realnym w Zakopanem Nikodem złożył eksternistycznie egzamin z klas 6-8, a następnie zdał w tej szkole maturę [2] [26] [27]. Był ósmy na liście absolwentów-hospitantów w 1917 r. [11].
     W latach 1917-1921 studiował w Seminarium Duchownym w Warszawie. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk arcybiskupa Stanisława Galla w Katedrze Warszawskiej 30.01.1921 r. [2] [12] w miesiąc po swoim młodszym bracie Józefie.
    W latach 1921-1929 był wikariuszem w siedmiu parafiach, kolejno w Mszczonowie (1921-1922), Sochaczewie (u św. Wawrzyńca 1922-1923) [25], Kutnie, Warszawie w parafiach św. Augustyna, potem św. Jakuba Apostoła (1926 [29]) i w końcu w Krośniewicach. W listopadzie 1923 r. został przeniesiony na wikariat do parafii św. Augustyna w Warszawie [38].
    W kwietniu 1927 r. został mianowany wikariuszem parafii w Krośniewicach i prefektem szkół w Błoniu [37] (powiat zachodni warszawski), [2] [13] gdzie pracował w Szkole Podstawowej nr 1 im. Mikołaja Kopernika jako katecheta [14].

W latach 1929-1938 pełnił posługę kapelana w szpitalu św. Łazarza w Warszawie. Była to placówka trudna, odpowiedzialna i często niewdzięczna[22]. W lipcu lub sierpniu 1938 r. został przeniesiony ze szpitala św. Łazarza na kapelana szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie [39]. Pozostał nim aż do 25.08.1954 r. był kapelanem w Szpitalu Klinicznym Nr 1 im. Dzieciątka Jezus [2] [13] (rejon ulic Lindleya, Koszykowej, Oczki i Nowogrodzkiej, koło kościoła Dzieciątka Jezus w Warszawie), który prowadziły wówczas Siostry Urszulanki [15, str. 415]. W sierpniu 1944 r. podczas Powstania Warszawskiego obowiązki kapelańskie pełnił tam razem z ks. Józefem Jóźwiakiem [18]. Warto nadmienić, że podczas Powstania na terenie Warszawy pracowało ok. 30 księży kapelanów [16]. Nikodem działał w ramach duszpasterstwa Armii Krajowej [15, str. 474]. Jego działalność duszpasterska jest wspomniana w licznych publikacjach dotyczących Powstania Warszawskiego [17-21] [30] [31]. Był pełen poświęcenia i odwagi w posługach dla chorych i umierających w obronie Warszawy [22].
Z relacji tych dowiadujemy się, że pewnego wrześniowego dnia 1939 r. ks. Czajkowski, jeden z księży w szpitalu, powierzył ks. Nikodemowi i siostrze szarytce ze szpitala walizkę z ostatnimi listami żołnierzy do ich rodzin oraz inne dokumenty.

Takich walizek było znacznie więcej. Już w czasie okupacji były wywożone ze szpitala na wozie pojedynczo, czasem po kilka, tak by uniknąć podejrzeń niemieckich żołnierzy. Niestety jedna z tych akcji się nie udała. Na ul. Wolskiej hitlerowiec zabrał trzy walizki, w tym tę od ks. Czajkowskiego z ostatnimi listami żołnierzy [15, str. 427]. Nie wiemy jakie represje spotkały naszego krewnego za ten czyn.
Posadę kapelana w szpitalu Dzieciątka Jezus utracił, jak to opisał w życiorysie, na skutek "zmian społecznych". Pozbawiono go wtedy także mieszkania. Za swe zasługi otrzymał wkrótce godność kanonika honorowego [22] - został odznaczony przywilejem rokiety i mantoletu [23].
Swoje spotkanie z ks. Józefem podczas wojny wspomina członek Armii Krajowej, pan Jerzy Józef Mindziukiewicz, którego relację zamieszczono w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego [28].

Od 25.08.1954 do 11.10.1962 r. przez prawie dziewięć lat pełnił ofiarnie posługę kapelana na Cmentarzu Powązkowskim w kościele pw. św. Karola Boromeusza [2] [13].
Ostatnie lata życia spędził jako emeryt w domu przy ul. Ratuszowej w Warszawie od 11.10.1962 r. [2] [13]. Zmarł po długiej chorobie serca w dn. 04.01.1965 r. [24], nad ranem, w szpitalu opatrzony św. Sakramentami. Msza żałobna i pogrzeb odbyły się 07.01.1965 r. w kościele na Powązkach z udziałem ks. biskupa Wacława Majewskiego i 23 kapłanów. Nikodem spoczął na Starych Powązkach w grobie księży w kwaterze nr 203, blisko swego brata ks. Józefa.

Bardzo wzruszający jest zapis mowy pogrzebowej napisanej przez ks. A. Kosińskiego, przyjaciela zmarłego. Wspomina on rodzinne Podlasie księży - męczeńską ziemię oraz dom Netczuków, który wydał zmarłych już braci. Pisząc te słowa autor z pewnością miał w pamięci opowiadania Nikodema o prześladowaniach unitów, których potomkami byli bracia-księża Netczukowie. Z mowy tej dowiadujemy się również jakie miał cechy charakteru. Był cichy i pokorny, miał w sobie ducha franciszkańskiego. Ks. Kosiński podsumował życie obu braci i polecił ich orędownictwu św. patronów Józefa z Arymatei i Nikodema, którzy zdjęli z krzyża ciało Zbawiciela i złożyli je do grobu. W imieniu Arcypasterza i członków Kurii Metropolitalnej słowa pożegnania wygłosił również ks. biskup Wacław Majewski. Ks. rektor cmentarza powązkowskiego podziękował wszystkim za udział w pogrzebie [22]. Pożegnanie autorstwa ks. Kosińskiego zostało opublikowane także w formie artykułu na łamach Wiadomości archidiecezjalnych warszawskich [35] [36]. Dzięki uprzejmości Kurii Archidiecezji Warszawskiej w styczniu 2015 r. otrzymaliśmy kopię tego artykułu.
W czerwcu 2012 r. groby księży odwiedzili Netczukowie z Warszawy. Grób ś.p. Adama Netczuka (kw. 90, rz. 1, gr. 31) znajduję się dwa pola od grobu księży (kw. 107) Józefa i Nikodema Netczuków.

Źródła i przypisy:
[1] Rok urodzenia księdza Nikodema otrzymaliśmy 20.09.2009 r. korespondencyjnie od ks. Piotra Staniewicza, który opracowywał biogramy księży pracujących w archidiecezji warszawskiej w latach 1918-1939; dokładną zaś datę uzyskaliśmy z akt z Archiwum Kurii Warszawskiej, dzięki życzliwości ks. prałata Walentego Królaka, dziekana, proboszcza parafii św. Augustyna w Warszawie, gdzie posługę wikariusza pełnił przed wojną ok. 1925 r. ks. Nikodem;
[2] Życiorys spisany odręcznie przez księdza Nikodema 30.01.1960 r., Archiwum Archidiecezjalne w Warszawie, akta osobowe księży AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych;
[3] Rodzice trzech braci księży mieli jeszcze córkę Filomenę i syna Stanisława. Jak wynika z ksiąg metrykalnych większość rodzin w tym czasie liczyła od 4 do 8 dzieci;
[4] Zeznania Antoniny z Netczuków Jakubowiczowej, 2006 i Eugeniusza Netczuka, 2006;
[5] Materiały genealogiczne: zapiski, wspomnienia, rejestry, tablice genealogiczne, Archiwum Genealogiczne Rodu Netczuków;
[6] Imię Nikodem, choć charakterystyczne dla wiernych cerkwi wschodnich, ma to samo znaczenie co imię - Mikołaj, czyli z gr. dosł. ten, który zwycięża dla ludu, ale to imię Mikołaj jest tradycyjne dla naszego rodu i obok takich imion jak Jan, Ludwik, Stanisław, Łukasz, Dominik, Józef i Henryk występuje najczęściej. Hipotezę tę potwierdza jeszcze do niedawna wspominana u Netczuków tradycja nadawania imion po bardziej znanych przodkach. Chociaż nie była obligatoryjna, to w kolejnych pokoleniach, zwłaszcza w głównych i najstarszych liniach charakterystyczne imiona powtarzają się od XVII w. Tradycja ta nie zawsze szła w parze z modą.
[7] Józef Netczuk-Zieliński, stryjeczny dziadek księży był kasjerem, ławnikiem i p.o. burmistrza Międzyrzeca.
[8] Akta USC Międzyrzeckie 1810-1825, AP Lublin; Teodor był nauczycielem w szkółce parafialnej;
[9] Skorowidz adresowy królewskiego stołecznego miasta Lwowa, Rocznik 2, Rok 1910, str. 94, 350;
[10] Jan Iwicki, Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. II (1887–1932), Kraków-Kielce 2007, tłum. W. Mleczko, J. Piątkowska-Osińska, B. Tischner (numery stron wg oryginalnego wydania amerykańskiego: Resurrectionists Charism, 1887-1932, University of Michigan 1991) str. 324;
[11] www.lo-zakopane.republika.pl/abs/17.htm (dostęp: 09.04.2007); obecnie Liceum Ogólnokształcące nr 1 im. Oswalda Balzera w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Zakopanem;
[12] Rok prymicji uzyskaliśmy 20.09.2009 r. korespondencyjnie od ks. Piotra Staniewicza, który opracowywał biogramy księży pracujących w archidiecezji warszawskiej w latach 1918-1939;
[13] Lista chronologiczna pełnionych funkcji i miejsc pracy, maszynopis, Archiwum Archidiecezjalne w Warszawie, akta osobowe księży AKM;
[14] www.blonieszkola1.neostrada.pl/www2/nauczyciel.html (dostęp: 03.08.2006);
[15] Julian Humeński, Udział kapelanów w II wojnie światowej, Akademia Teologii Katolickiej, 1984, str. 415, 427, 474;
[16] www.uksw.edu.pl/info/03_04/konf_powstanie/wysocki.htm (dostęp: 03.08.2006), cały tekst w artykule Wiesława Jana Wysockiego, Służba duszpasterska w Pwstaniu Warszawskim;
[17] Stanisław Podlewski, Wolność krzyżami się znaczy, 1989, str. 285;
[18] Piotr Matusek, Służba duszpasterska Armii Krajowej w powstaniu warszawskim, Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach, Instytut Historii, IH WSRP, 1 stycznia 1996, str. 13;
[19] Zygmunt Zieliński, Życie religijne w Polsce pod okupacją 1939-45, str. 302, 313 i 518;
[20] Wiesław Jan Wysocki, Wiktor Krzysztof Cygan, Kapelani wrześniowi. Służba duszpasterska w Wojsku Polskim w 1939 r. Dokumenty, relacje, opracowania, praca zbiorowa pod red. Wiesława Jana Wysockiego, Oficyna Wydawnicza Rytm, 2001, str. 553, 835 i 952;
[21] Piotr Rozwadowski, Wielka ilustrowana encyklopedia powstania warszawskiego, str. 140;
[22] Życiorys ks. kanonika Nikodema Netczuka (mowa pogrzebowa z 07.01.1965 r.) autorstwa ks. A. Kosińskiego, maszynopis z odręcznymi korektami AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych 1
zobacz skan materiałów archiwalnych 2;
[23] Pismo Kurii Warszawskiej do Księży Dziekanów Archidiecezji Warszawskiej z poleceniem poinformowania duchowieństwa kondekanalnego o śmierci ks. Nikodema, maszynopis AKM;
[24] http://www.nekrologi-baza.pl/nazw/str_n3.html (dostęp: 08.2010);
[25] http://www.bkwiatkowski.pl/wikariuszy.html (dostęp: 11.08.2011);
[26] Piękne sto lat istnienia 1912-2012. Liceum ogólnokształcące im. Oswalda Balzera w Zakopanem, pod red. Małgorzaty Wnuk, Scriptum 2012, wyd. 2, str. 634;
[27] http://www.absolwencilo-zakopane.pl/absolwenci/absolwenci%20LO_pdf/spis_absolwentow_www.pdf (dostęp: 01.01.2012);
[28] http://ahm.1944.pl/Jerzy%20Jozef_Mindziukiewicz/4?lang=pl (dostęp: 06.12.2013);
[29] http://znajdzprzodka.pl/genparaf/index.php/%C5%9Aw._Jakuba_Aposto%C5%82a_ul.Gr%C3%B3jecka_38 (dostęp: 27.12.2013).
[30] Stanisław Podlewski, Wierni Bogu i Ojczyźnie: duchowieństwo katolickie w walce o niepodległość Polski w II wojnie światowej, Instytut Prasy i Wydawnictw "Novum", 1985, str. 356;
[31] Czesław Grzelak, Warszawa we wrześniu 1939 roku : Obrona i życie codzienne, Oficyna Wydawnicza Rytm, 2004, str. 309.
Kopie dokumentów z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Warszawie (AKM) otrzymaliśmy dzięki życzliwości ks. prałata Walentego Królaka, proboszcza parafii św. Augustyna w Warszawie;
[32] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. VII Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1910, Fundusz Naukowy, Lwów 1911, str. 73;
[33] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum VIII we Lwowie za rok szkolny 1911, Fundusz Naukowy, Lwów 1911, str 81;
[34] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum VIII we Lwowie za rok szkolny 1913, Fundusz Naukowy, Lwów 1913, str. 108;
[35] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 55, 1965 nr 8 (sierpień), str. 192-193, zobacz skan artykułu;
[36] Bibliografia Warszawy, T. 8, Wydawnictwa ciągłe 1955-1970, Muzeum Historyczne m. st. Warszawy, Warszwawa 2006, str. 1933;
[37] Warszawianka, R. 4, 1927 nr 109 (22 IV), red. Marian Grzegorczyk, str. 5;
[38] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 13, 1923 nr 11 (listopad), str. 172;
[39] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 28, 1938 nr 7-8 (lipiec-sierpień), str. 360.

Józef Netczuk, ks. kanonik dr prawa kanonicznego (10.03.1898 - 22.05.1952)

    Józef Netczuk urodził się 10.03.1898 r. jako jedno z najmłodszych dzieci grekokatolików Mikołaja (01.12.1857 - 02.06.1925) i Petronela z Rybołowików (ur. 04.05.1857) [1] w niespełna dwa lata po Nikodemie i osiemnaście lat po Adolfie [2], miał też siostrę Filomenę i brata Stanisława. Rodzice byli gospodarzami-rolnikami w Międzyrzecu Podlaskim. Była to rodzina o tradycjach urzędniczych i nauczycielskich [3] [4]. Wobec braku szkoły polskiej w Międzyrzecu, pierwsze nauki dzieci Netczuków pobierały w domu.
    Do Gimnazjum podobnie jak brat Nikodem uczęszczał we Lwowie. Prawdopodobnie mieszkał w Internacie Ruskim ks. Zmartwychwstańców gdzie rektorem był najstarszy z braci, ks. Adolf. W latach 1909-1912 r. Józef był uczeniem klas 1-4 w Filii Gimnazjum nr VII we Lwowie, chlubnie uzdolniony z wyróżnieniem zdawał do kolejnych klasy [37] [38] [39].
    Podobnie jak starsi bracia Józef również został księdzem. Święcenia kapłańskie przyjął miesiąc przed starszym od niego Nikodemem dn. 19.12.1920 r. [1]. Na jego prymicję zaproszona była cała rodzina Netczuków, również Mikołaj i Antonina z Mankiewiczów [5] [6]. W listopadzie 1922 r. był studentem Wydziału Teologicznego Warszawskiego z Archidiecezji Warszawskiej [43]. W latach 1924-1929 studiował na Uniwersytecie Warszawskim [7]. Przed wojną ok. 1926 r. obronił doktorat z prawa kanonicznego [8].
    W latach 1924-1931 pracował jako nauczyciel religii w państwowych szkołach powszechnych i średnich ogólnokształcących i zawodowych, a w latach 1935-1939 w prywatnych szkołach średnich ogólnokształcących [9].

Tablica pamiątkowa z listą proboszczów w parafii św. Augustyna w Warszawie, źródło: Kościół parafialny pw. św. Augustyna w Warszawie, fot. Wojcich Zdunek, ISBN 9788363207663.

W 1926 r. od roku był nauczycielem religii w Państwowym seminarium nauczycielskim męskim w Siennicy, już jako doktor teologii [40].
    01.01.1927 r. został kapelanem Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego w rezerwie na terenie diecezji warszawskiej [10]. Kapelanem rezerwy był nadal w 1929 r. [11]. W 1929 r. wsparł budowę pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Poznaniu [41].
    W lutym 1929 r. był prefektem w Żyrardowie skąd został przeniesiony na prefekta szkół i kapelana szpitala w Skierniewicach [44]. 1 lipca tego roku wraz z innymi księżmi Warszawy odbyć miał rekolekcje w Seminarium św. Jana [45]. 02.05.1929 r. odznaczonym został Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 za pełnienie obowiązku kapelana wojskowego lub branie udziału w niesieniu opieki duchownej i sanitarnej podczas wojny polsko-bolszewickiej. Prawo do tego medalu przyznał księżom Archidiecezji Warszawskiej J.E. ks. Bp St. Gall. Lista ogłoszona została w Rozkazie Dziennym nr 35 Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie [46]. W kwietniu 1930 r. został przeniesiony na prefekta szkół średnich w Skierniewicach [47]. 12.11.1931 r. podczas konferencji dekanalnej i tzw. dysput teologicznych prowadzonych pod przewodnictwem ks. arcybiskupa, przedstawił temat pt.: De examine sponsorum z zakresu prawa kanonicznego [49].
    W dwudziestoleciu międzywojennym pracował jako wikariusz w warszawskich parafiach. W lutym 1932 r. został przeniesiony z wikariatu w par. Wszystkich Świętych na wikariat parafii św. Antoniego [48], gdzie posługiwał w latach 1932-1933 [35]. W lutym 1933 r. został przeniesiony na wikariat w parafii św. Jakuba Apostoła w Ochocie [50] (1935 [36]), do której później należeć będą przez wiele lat Adam i Wiesława Netczukowie. W październiku 1935 r. jako wikariusz par. św. Jakuba został mianowany na prefekta szkół w Warszawie [42].30.11.1937 został członkiem Zarządu Koła Księży Prefektów w Warszawie [51].
    Ks. Józef Netczuk w dniach 06-26.07.1938 r. był na wycieczce I.K.C. p.t. „3 tygodniu na zachodzie i południu”, 28. na liście paszportu nr IV wśród grupy 81 uczestników z Polski. Ambasada Polska przy Watykanie prosiła o audiencję generalną w dn. 20.07.1938 r. u Ojca Świętego w Castel Gandolfo dla uczestników tej wycieczki. 18-21 gościli w Rzymie, z wycieczkami - 19 do Asyżu, a 20 do Neapolu. Organizatorem wycieczki była Światowa Organizacja Podróży Wagons-Lits//Cook Międzynarodowe Towarzystwo Wagonów Sypialnych i Wielkich Ekspresów Europejskich S.A. Agentura Warszawska [52].
    W 1939 r. mieszkał przy ul. Nowolipki 48 w Warszawie [12]. Miejsce to weszło w granice utworzonego pod okupacją Getta i zostało zrównane w czasie Powstania Warszawskiego z ziemią. Do 1945 r. był wikariuszem w parafii św. Michała Archanioła [13]. Prawdopodobnie w tej parafii, ks. Józef w czasie wojny udzielił ślubu hrabinie Herbich. Warto przy tej okazji przytoczyć tu rodzinną historię z początku lat 90. XX w. Wtedy to Tomasz Netczuk syn Adama wynajmował mieszkanie w kamienicy, która należała do hrabiny Herbichowej. Hrabina słysząc nazwisko Netczuk przypomniała sobie księdza Józefa.

Opowiedziała Tomkowi o księdzu Józefie i znajomości z nim. Bywał on gościem w jej domu, grywali razem w karty [14]. W ten oto sposób, nadzwyczajnym zbiegiem okoliczności, rodzina Adama i Wiesławy z Jędruszczaków Netczuków, osiadając w Warszawie w niespełna 40 lat po śmierci księdza Józefa i 25 lat po śmierci księdza Nikodema - kuzynów dziadka Adama, wiedząc jedynie, że żyli oni w Warszawie, trafiła wprost na osobę, która znała Józefa nie tylko z pracy w parafii, ale też znała go osobiście. Nie był to jednak jedyny zbieg okoliczności, o czym będzie dalej.
08.05.1945 r. z parafii św. Michała ks. Józef został przeniesiony do parafii w Mszczonowie [15] [16] na miejsce księdza Jana Podsiadłego [17], gdzie w latach 1921-1922 wikariuszem był jego brat Nikodem. 13.08.1946 r. ksiądz Józef prosił Kurię o bezterminowy lub kilkuletni urlop, ponieważ bardzo chciał podjąć pracę duszpasterską w Archidiecezji Wrocławskiej, która, jak pisał w liście, najdotkliwiej odczuwała brak kapłanów [18]. Tydzień później ks. Józef został mianowany przez Kurię prefektem szkół w Warszawie i zakończył wikariat w Mszczonowie [19]. Znów zamieszkał w Warszawie, a już 29.08.1946 r. decyzją Prymasa Polski Augusta Kardynała Hlonda został powołany na stanowisko obrońcy węzła małżeńskiego i święceń przy Trybunale Metropolitalnym w Warszawie [20]. Zachowały się dokumenty, złożonej we wrześniu 1946 r. przez ks. dra Józefa Netczuka, przysięgi sądowej oraz antymodernistycznej [21].

01.07.1948 r. ks. Józef wnosił do Kurii o litterae passus na czas urlopu wakacyjnego. W tym czasie mieszkał w hospicjum, nakazano mu jednak likwidację znajdującego się tam gospodarstwa domowego, w związku z czym 28.03.1949 r. prosił Kurię o przydzielenie w administrację parafii [22]. 09.07.1949 r. Kuria przydzieliła ks. Józefowi administrację parafii św. Augustyna w Warszawie z odbudowanym dopiero kościołem [23] [24]. W parafii tej przed wojną wikariuszem był ks. Nikodem. Ksiądz Józef proboszczem był jednak tylko 3 lata [25], ponieważ wkrótce dało o sobie znać słabe zdrowie.
02.09.1950 r. za zasługi dla Archidiecezji Warszawskiej został odznaczony przywilejem rokiety i mantoletu czarnego koloru, tym samym został uhonorowany godnością kanonika [26]. 24.08.1951 r. został mianowany wiceoficjałem Sądu Arcybiskupiego Warszawskiego i Metropolitalnego w Warszawie. Został oddelegowany do prowadzenia spraw matrimonio rato non consumato i rekwizycji oraz zwolniony ze stanowiska obrońcy węzła małżeńskiego [27].

14.12.1951 r. ksiądz doktor, ze względu na zły stan zdrowia zrzekł się administracji parafią św. Augustyna w dekanacie Warszawa-Północ. Do czasu otrzymania mieszkania służbowego przy sądzie duchownym, zamieszkał na plebanii parafii Matki Bożej Loretańskiej na Pradze [28] [29]. Kuria przychyliła się do jego prośby, jednak nowego mieszkania niestety już nie doczekał. Zmarł 22.05.1952 r. na plebanii parafii MB Loretańskiej w wieku 54 lat, w kapłaństwie 32. Nie pozostawił testamentu, a ostatnie intencje przed śmiercią przekazał swemu bratu księdzu Nikodemowi, wówczas jeszcze kapelanowi w Szpitalu Dzieciątka Jezus. Nabożeństwo pogrzebowe odbyło się 26 maja w parafii, w której zmarł [30]. Pochowany został w grobie wspólnym księży na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie [31].

    Ksiądz Józef wspominany jest w wielu publikacjach parafialnych i historycznych. Wspomina go także ksiądz Stanisław Tworkowskich w swoich Opowiadaniach i nowelach z czasów II wojny światowej [32] [33].
    Ciekawostką jest fakt, że jedną z fundatorek kościoła Św. Augustyna w Warszawie, w którym pracował ks. dr Józef Netczuk była hrabina Aleksandra Potocka h. Pilawa wdowa po Auguście Potockim [34], właścicielka m.in. Ordynacji Międzyrzeckiej i Międzyrzeca Podlaskiego, z którego Netczukowie pochodzą.
    06.06.2012 r. niedaleko obu zmarłych księży Netczuków pochowany został Adam Netczuk z Warszawy.

Źródła i przypisy:
[1] Dokładną datę urodzenia i prymicji uzyskaliśmy 20.09.2009 r. korespondencyjnie od ks. Piotra Staniewicza, który opracowywał biogramy księży pracujących w archidiecezji warszawskiej w latach 1918-1939;
[2] Życiorys ks. Kanonika Nikodema Netczuka (mowa pogrzebowa z 07.01.1965 r.) autorstwa ks. A. Kosińskiego, maszynopis z odręcznymi korektami AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych 1
zobacz skan materiałów archiwalnych 2;
[3] Akta USC Międzyrzeckie 1810-1825, AP Lublin; pradziadek Teodor był nauczycielem w szkółce parafialnej;
[4] Józef Netczuk-Zieliński, stryjeczny pradziadek księży był kasjerem, ławnikiem i p.o. burmistrza Międzyrzeca;
zobacz skan materiałów archiwalnych;
[5] Zeznania Antoniny z Netczuków Jakubowiczowej, 2006 i Eugeniusza Netczuka, 2006;
[6] Materiały genealogiczne: zapiski, wspomnienia, rejestry, tablice genealogiczne, Archiwum Genealogiczne Rodu Netczuków;
[7] Lata studiów otrzymaliśmy 20.09.2009 r. korespondencyjnie od ks. Piotra Staniewicza, który opracowywał biogramy księży pracujących w archidiecezji warszawskiej w latach 1918-1939, z korespondencji tej dowiedzieliśmy się również, że zachowało się jego CV złożone na Uniwersytet Warszawski;
[8] Dekret Prymasa Polski Stefana kard. Wyszyńskiego do ks. Józefa ws. jego obowiązków w sądzie metropolitalnym z dn. 04.12.1950 r., maszynopis AKM;
[9] Pismo Kurii Warszawskiej z zaświadczeniem, że ks. Józef pracował w charakterze nauczyciela religii w państwowych szkołach powszechnych i średnich ogólnokształcących i zawodowych od roku 1924 do roku 1931, a następnie w prywatnych szkołach średnich ogólnokształcących od roku 1935 do roku 1939 z dn. 08.06.1948 r., maszynopis AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych
[10] http://www.ordynariat.wp.mil.pl/pl/378_11573.html (dostęp: 20.01.2012);
[11] Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz prafji i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w RP. Stan na 1929 r., Księża kapelani rezerwy wg starszeństwa od 1927 r. - 116 na liście;
[12] Spis abonentów warszawskiej sieci telefonicznej Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej i Rządowej Warszawskiej Sieci Okręgowej w 1939 r., miał nr telefonu 119909;
[13] Andrzej J. Szymański, 90 lat Parafii Św. Michała Archanioła w Warszawie 1917 - 2007, prezentacja, źródło: http://digital.fides.org.pl/dlibra/docmetadata?id=720&dirds=1&tab=1 (dostęp: 16.06.2010);
[14] Relacje Wiesławy z Jędruszczaków Netczukowej, 2008 i Tomasza Netczuka, 2010;
[15] Pismo Kurii Warszawskiej do ks. Józefa, ws. zwolnienia z obowiązków wikariusza par. św. Michała w Warszawie i jednoczesnego mianowania na wikariusza par. w Mszczonowie z dn. 08.05.1945 r. AKM;
[16] Pismo Kurii Warszawskiej do proboszcza par. św. Michała w Warszawie ws. zwolnienia ks. Józefa z obowiązków wikariusza z dn. 08.05.1945 r., maszynopis AKM;
[17] Pismo Kurii Warszawskiej do proboszcza par. w Mszczonowie ws. zwolnienia z obowiązków dotychczasowego wikariusza i mianowania ks. Józefa nowym wikariuszem z dn. 08.05.1945 r., maszynopis AKM;
[18] Odręczne pismo ks. Józefa Netczuka do Kurii Warszawskiej z prośbą o udzielenie bezterminowego lub paroletniego urlopu ze względu na chęć podjęcia pracy duszpasterskiej w Diecezji Wrocławskiej, ze względu na tamtejszy dotkliwy brak kapłanów z dn. 13.08.1946 r. AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych
[19] Pismo Kurii Warszawskiej do ks. Józefa ws. zwolnienia z obowiązków wikariusza w par. w Mszczonowie i powołania go na prefekta szkół w Warszawie z dn. 20.08.1946 r., maszynopis AKM;
[20] Pismo Prymasa Polski Augusta kard. Hlonda do ks. Józefa Netczuka ws. powołania na stanowisko obrońcy węzła małżeńskiego i święceń w trybunale Metropolitalnym w Warszawie z dn. 29.08.1946 r., maszynopis AKM;
[21] Formula Iurisiurandi ks. Józefa, podpisany druk przysięgi, Romano-Catholicae ks. Józefa, podpisany druk przysięgi, Formula Iuramenti ks. Józefa, podpisany formularz maszynowy z dn. 14.09.1946 r. AKM;
[22] Pismo ks. Józefa do Kurii Warszawskiej z prośbą o administracje parafii w związku z likwidacją jego gospodarstwa domowego w hospicjum, zgodnie z poleceniem władz, z dn. 28.03.1949 r., maszynopis AKM;
[23] Pismo Kurii Warszawskiej do Dziekana Warszawskiego Północnego o przyznaniu ks. Józefowi administracji par. św. Augustyna w Warszawie z dn. 09.07.1949 r., rękopis AKM;
[24] Upoważnienie Kurii Warszawskiej dla ks. Józefa do podejmowania pieniędzy z konta PKO parafii św. Augustyna w miejsce poprzedniego proboszcza z dn. 06.08.1949 r., maszynopis AKM;
[25] http://swaugustyn.pl/?proboszczowie (dostęp: 08.09.2010);
[26] Pismo Kurii Warszawskiej do ks. Józefa ws. nadania godności kanonika i przywileju rokiety i mantoletu w kolorze czarnym z dn. 02.09.1950 r., jęz. łaciński, maszynopis AKM;
[27] Pismo Kurii Warszawskiej ws. mianowania ks. Józefa wiceoficjałem Sądu Arcybiskupiego i Metropolitalnego w Warszawie oraz zwolnienia go z dotychczasowego stanowiska obrońcy węzła małżeńskiego z dn. 25.08.1951 r., maszynopis AKM;
[28] Pismo Dziekana Warszawskiego Północnego do ks. Józefa ws. przekazania parafii św. Augustyna następcy z dn. 14.12.1951 r., maszynopis AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych
[29] Odręczne pismo ks. Józefa do Kurii Warszawskiej ws. zwolnienia z obowiązków administratora par. św. Augustyna w Warszawie ze względu na zły stan zdrowia i stanowisko w Sądzie Arcybiskupim z dn. 14.12.1951 r. AKM;
zobacz skan materiałów archiwalnych
[30] Pismo wicedziekana praskiego do Kurii Warszawskiej z zawiadomieniem o śmierci ks. Józefa Netczuka z dn. 23.05.1952 r., rękopis AKM;
[31] Pismo Kurii Warszawskiej do Zarządu Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie z udzieleniem zgody na pochowanie ks. Józefa Netczuka w grobach kapłańskich na Cmentarzu Powązkowskim, z dn. 24.05.1952 r., rękopis AKM;
[32] Stanisław Tworkowski, Ostatni Zrzut. Opowiadania i nowele 1939-1945, Veritas, 1977, str. 27, 29 i 295;
[33] T. Kryska-Karski, Duchowieństwo wojskowe II Rzeczypospolitej, Veritas Foundation Publication Centre, 2000, str. 19;
[34] http://swaugustyn.pl/?historia_kosciola (dostęp: 08.09.2010);
[35] Anzelm Janusz Szteinke (OFM), Kościół św. Antoniego i klasztor Franciszkanów-Reformatów w Warszawie 1623-1987, Kraków 1990, str. 354;
[36] http://znajdzprzodka.pl/genparaf/index.php/%C5%9Aw._Jakuba_Aposto%C5%82a_ul.Gr%C3%B3jecka_38 (dostęp: 27.12.2013).
Kopie dokumentów z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Warszawie (AKM) otrzymaliśmy dzięki życzliwości ks. prałata Walentego Królaka, proboszcza parafii św. Augustyna w Warszawie;
[37] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. VII Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909, Dyrekcja Gimnazjum, Lwów 1911, str. 87;
[38] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. VII Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1910, Fundusz Naukowy, Lwów 1911, str. 73;
[39] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. VII Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1911/12, Fundusz Naukowy, Lwów 1912, str. 75;
[40] Zygmunt Zagórowski, Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych, R. 2, Książnica-Atlas, Warszawa, Lwów, 1926, str. 399;
[41] Kurjer Poznański, R. 24 (1929), nr 474, str. 15;
[42] Kurjer Warszawski, R.115, nr 301 (2 listopada 1935) - wyd. wieczorne, str. 5;
[43] Wiadomości Archidjecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidjecezji Warszawskiej, R. 12, 1922 nr 11 (listopad), str. 236;
[44] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 19, 1929 nr 2 (luty), str. 54;
[45] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 19, 1929 nr 4 (kwiecień), str. 140.
[46] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 19, 1929 nr 5 (maj), str. 176;
[47] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 20, 1930 nr 4 (kwiecień), str. 156
[48] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 22, 1932 nr 2 (luty):, str. 65;
[49] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 22, 1932 nr 10 (październik), str. 387;
[50] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 23, 1933 nr 2 (luty), str. 57
[51] Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie : miesięcznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, R. 28, 1938 nr 2 (luty), str. 91;
[52] The Polish Institute and Sikorski Museum (London), sygn. A.44.119/1.

Zobacz też:
Strona parafii św. Augustyna w Warszawie
Strona Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego

Janusz Netczuk, ks. (26.07.1955 - 17.07.2015)

Syn Zygmunta (1924-2002) i Aleksandry z Trojanowskich Netczuków. Wnuk Mikołaja (1879-30.08.1938) i Antoniny z Mankiewiczów (1881-18.09.1938) małżonków Netczuków, prawnuk Józefa Jana (27.02.1844 -15.11.1924) i Petronelli z Mnakiewiczów (29.04.1842-25.12.1905), praprawnuk Jana (ur. 08.05.1796) i Heleny zd. Jurko (25.05.1805-23.05.1853). Dalszy kuzyn pozostałych trzech braci księży.
Ojciec ks. Janusza - Zygmunt razem ze swym bratem Stanisławem byli w połowie spadkobiercami siedliska przy ul. Narutowicza, którego działów dokonano w latach 1939-1942. W domu rodzinnym Janusza zachowały się zdjęcia rodziny Mankiewiczów i plan siedliska naszej gałęzi z 1942 r. [1]. Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Międzyrzecu Podlaskim a następnie wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Siedlcach. W czasie studiów został wcielony do wojska na przymusową służbę w jednostce dla kleryków w Brzegu (1975-1977) [6]. Na przepustkach odwiedzał kuzyna Tadeusza Netczuka we Wrocławiu [9].

    Święcenia kapłańskie ksiądz Janusz otrzymał z rąk ks. biskupa Jana Mazura [6] w 1982 r., a msza prymicyjna odbyła się 13.02.1982 r. w parafii św. Mikołaja w Międzyrzecu Podlaskim. Od 01.03.1982 r. posługiwał jako wikariusz w parafii św. Anny w Tucznej, od 30.07 w Serokomli [6]. W latach 1983-1984 był wikariuszem w parafii Matki Bożej Kodeńskiej w Pilawie [2] [5], w latach 1984-1985 w Rozbitym Kamieniu, 1985-1987 w Miastkowie Kościelnym, 1987-1989 w Skrzeszewie, 25.08.198-27.08.1990 w parafii Przemienienia Pańskiego w Łukowie [11], 1990-1991 w Wildze i w latach 1991-1993 w Huszczy [6].
    11.08.1993 r. bp. Jan Mazur mianował go proboszczem parafii Trójcy Świętej w Paszenkach, gm. Jabłoń [3], gdzie rozpoczął remont i rekonstrukcję oryginalnego dachu tej jedynej w województwie drewnianej świątyni pounickiej zbudowanej na planie oktogonu w XVIII w., odbudowanej w 1890-94.
    28.07.2004 r. został proboszczem parafii św. Barbary w Dołdze k. Międzyrzeca Podlaskiego [4]. Pochodzi z parafii pw. św. Piotra i Pawła na Nowym Mieście w Międzyrzecu Podlaskim, do której należeli Netczukowie z ul. Narutowicza.
    Od wielu lat chorował, a od stycznia 2015 r. bardzo ciężko. Przebywał w szpitalach w Białej Podlaskiej i Lublinie, gdzie przeszedł poważną operację. Od marca leczony był w Centrum Medycznym Epimigren w Osielsku k. Bydgoszczy i przebywał pod opieką brata. Zmarł nagle w piątek rano, 17 lipca w wieku 59 lat [6].
    Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się różańcem o godz. 10:00 w kościele Chrystusa Króla w Międzyrzecu Pdl. O godzinie 11:00 rozpoczęła się msza św. [6] [7]. W kościele zebrana była licznie rodzina zmarłego: mama księdza, brat z małżonką, córkami i ich rodzinami, kuzyni ze strony Netczuków reprezentujący wszystkich braci i siostrę taty księdza Janusza, rodzina ze strony jego mamy, jak również przedstawiciele wspólnot parafialnych, w których posługiwał w ciągu swojego życia. Na mszy obecnych było około stu kapłanów z diecezji siedleckiej i drohiczyńskiej [8], a przewodniczył jej ks. biskup Piotr Sawczuk - biskup pomocniczy diecezji siedleckiej. Przybyło także wielu ludzi świeckich i duchownych, którzy znali ś.p. Janusza Netczuka oraz delegacje z parafii w Dołdze i Paszenkach, gdzie był proboszczem [10] [8]. 24.07 odprawiono uroczystości pogrzebowe w Dołdze.
    Homilię wygłosił ks. Piotr Sawczuk. Nawiązał w niej do życiorysu księdza Janusza. Wspomniał także o unickich korzeniach naszej rodziny i pozostałych trzech braciach księżach Netczukach, którzy żyli przed księdzem Januszem, przybliżył także ich sylwetki [8].
    Po mszy swojego proboszcza pożegnał przedstawiciel parafii Dołha, a także księża z parafii, w których posługiwał, pożegnanie w imieniu rodziny wygłosił mąż bratanicy zmarłego. Następnie w kondukcie żałobnym ciało księdza zostało odprowadzone na pobliski cmentarz przy ul. Brzeskiej, gdzie nasz krewny spoczął w grobie we wschodniej części cmentarza. Obrzęd pogrzebu zakończył koncert skrzypcowy Jana Netczuka. Po pogrzebie rodzina zebrała się na obiedzie w restauracji przy ulicy Łukowskiej.
     Z przebiegu uroczystości opublikowano relacje ze zdjęciami i nagraniem homilii biskupa Piotra Sawczuka. Dostępne są na stronach internetowych:

Galeria - Uroczystości pogrzebowe ks. Janusza Netczuka - 25.07.2015, Podlasie24.pl
Uroczystości pogrzebowe ks. Janusza Netczuka z nagraniem homilii bpa Piotra Sawczuka - 25.07.2015, Podlasie24.pl
Uroczystości pogrzebowe ś.p. ks. Janusza Netczuka I - 23.07.2015, Podlasie24.pl
Zmarł ks. Janusz Netczuk - 21.07.2015, Podlasie24.pl.

Źródła i przypisy:
[1] Materiały genealogiczne: zapiski, wspomnienia, rejestry, tablice genealogiczne, Archiwum Genealogiczne Rodu Netczuków, zdjęcia i plan udostępnione dzięki życzliwości Aleksandry z Trojanowskich Netczukowej i ks. Janusza Netczuka;
[2] http://www.pilawamiasto.republika.pl/parafia_mbk_pilawa.html (dostęp: 30.04.2014);
[3] Witold Zdaniewicz, Wykaz parafii w Polsce 2001: (według diecezji). Stan na 31.12.2001 r., Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC - Apostolicum, 2001, str. 368;
[4] http://diecezja.radiopodlasie.pl/ksieza.html (dostęp: 04.06.2012);
[5] Spis duchowieństwa diecezji siedleckiej w Polsce w 1985 r.;
[6] http://podlasie24.pl//miedzyrzec/kosciol/zmarl-ks.-janusz-netczuk--18785.html (dostęp: 21.07.2015), por. http://www.podlasie24.pl/miedzyrzec/kosciol/uroczystosci-pogrzebowe-s.-p.-ks.-janusza-netczuka--187f0.html (dostęp: 08.08.2015);
[7] http://diecezja.radiopodlasie.pl/?pageId=62&id=817 (dostęp: 21.07.2015);
[8] http://www.podlasie24.pl/miedzyrzec/kosciol/uroczystosci-pogrzebowe-ks.-janusza-netczuka--18847.html (dostęp: 08.08.2015);
[9] Relacja Tadeusza Netczuka, ARN, 2012;
[10] Ł. Netczuk, Relacja z pogrzebu ks. Janusza Netczuka, 20.08.2015, Strona Rodu Netczuków;
[11] http://www.przemienienie.lukow.pl/index.php/kaplani/594-kaplani-ktorzy-pracowali-w-naszej-parafi (dostęp: 27.09.2017).