Badanie historii rodu Netczuków zaczęło się od zebrania wspomnień i rodzinnych podań, które sięgają 150 lat wstecz. W niektórych podaniach odnaleźliśmy ślady wydarzeń które miały miejsce nawet 350 lat temu. Historia rodziny ciągle jest poszerzana i weryfikowana podczas badań prowadzonych przez nas od ponad 2000 roku. Wnioski i podsumowanie badań znajdzie się w planowanej na 2026 r. monografii. Wzbogacą ją zbiory ikonograficzne - galeria dokumentów, zdjęć i pamiątek rodzinnych zebranych podczas kwerend i poszukiwań.
    Od bojarów litewskich przez Wołyń i Podlasie do mieszczan w Międzyrzecu, nasi przodkowie przeszli długa drogę zanim osiedli na stałe nad Krzną ok. 1550 r. Najdawniejsi przodkowie pod nazwiskami rodowymi Kozar / Kozarowicz / Kozarowski / Kozarzewski oraz Saka / Sakowicz i Nacza / Naczkowicz których używali zamiennie.
    Najstarsze źródła wiążą ich z terenami należącymi w pocz. XVI w. do Iliniczów z Białej (Szachy). Posiadali wówczas, obok Bohowitynów / Bohowitynowiczów dział w Sakach niedaleko Międzyrzeca. Dziś jest to wieś Szachy, gdzie przetrwała nazwa Pole Sakoskie będąca pamiątką ich bardzo dawnej obecności. Nazwa wsi ewoluowała, a nazwisko dawnych dzierżawców wóczas zapsywano w księgach miejskich łaciną Szachovic / Szackovic co czytano Sakowicz. Dobra te przynależały do dóbr bialskich Iiliniczów, z którymi, nota bene, Naczkowie, nasi najdawniejsi protoplaści byli spokrewnieni w XV w. W poł. XVI w. dobra te przeszły na Radziwiłłów.
    Ponadto nasi przodkowie dzierżyli włóki bojarskie w kilku wsiach dórb woźnickich za Huszlewem, które dawniej należały też do dóbr międzyrzeckich, a po Nasutach przeszły we władanie Kiszków. Pod nazwami rodowymi Kozar / Kozarowicz i Naczko / Naczkowicz siedzili na włókach bojarskich z dawnym przywilejem (płacili tylko podatek), m.in. w Krzywośnitach, Nieszkach i Dzięciołach k. Huszlewa i Łosic (koniec XVI w.), a w tych dwu ostatnich także na włókach bojarskich putnych, dokąd najwyraźniej się wżenili. Osiadali w Międzyrzecu tuż przed 1550 r. gdzie kilku przedstawicieli Kozarów / Naczkowiczów / Sakowiczów z kręgu jednej rodziny zakupiło w latach 1558-1570 kilka włók ziemi miejskiej i domy. Najwcześniejszym przedstawicielem naszej rodziny w Międzyrzecu jest Nieca / Naca Sakowicz, najwcześniejszy burmistrz znany z zachowanych ksiąg sądowych Międzyrzeca od 1558 r. do 1560 r. Potomkowie ww. protoplastów z Międzyrzeca w kolejnych pokoleniach noszą naprzemiennie nazwy rodowe Nacza / Naczko / Naczowicz,  Kozar / Kozarowicz oraz Sakowicz / Szachowicz.
    Jeden przedstawiciel tej rodziny nosi wg źródeł nazwy rodowe von Naczkowicz / Kozarowicz / Lisczycz. Oprócz powiązań z ww. miejscowościami Lis von Naczkowicz alias Kozarowicz zwany też Lisczycz z Międzyrzeca a potem także jako Dołhosycz jest także związany ze Zbaraskimi. Prawdopodobnie objęcie Międzyrzeckich dóbr przez ks. Stefana Zbaraskiego poprzez wiano żóny  przyczyniło się do zainteresowania miastem przez naszych Kozarowiczów/Naczków. W dobrach nowzbaraskich należących do ks. Stefana Zbaraskiego na Wołyniu we wsiach Koziary i Lisiczyńce siedzieć musieli Naczkowie / Sakowie na włókach bojarskich przed 1546 r. skąd wzieli nazwy rodowe Kozarowicz i Lisczycz.  Służyć mieli w Ożchowcach (niedaleko zamku Toki) skąd ks. Stefan ściągnął ich do Międzyrzeca (prawdopoodbnie Lisa Kozarowicza z Lisiczyniec). Książę wkróce zaczął urządzać Międzyrzec jako centrum swych rozległych dóbr. Sprowadzał bojarów, którymi obsadził zamek miężyczrzecki dając im osady miejskie, wsieruskie na Bagnoszach zaludniono chłopami z rozległcyh dóbr wołyńskich księcia. Dzięki tej kolonizacji oblicze wsi podmiędzyrzeckiej nabrało ryskiego charakteru, dla nich też erygował książę kolejne cerkwie w Międzyrzecu a jego następcy w Dołdze.
    Dzięki imionom chrześcijańskim charakterystycznym dla wschodniego kościoła wiemy, że  Kozarowicze / Naczkowicze / Skaowicze z Międzyrzeca byli wyznania prawosławnego (później unickiego). Z uwagi na dominujący ruski charakter cerkwii miedzyrzeckich erygowanych przez Zbaraskich dla sprowadoznej przez nich ludności ruskiej z ich wołyńskich dóbr, w mowie potocznej utrwalać się zaczęły nowe wzorce językowe i formy nazewnictwa osobowego. Dawne patronimiczne nazwy rodowe osobowe z sufiksami typu -icz ustąpiły w XVII w. kończówkom typu -uk, -czuk. Widać to w kolejnych pokoleniach ww. przodków zapisanych w księgach miejskich Międzyrzeca. Z form Niecza / Nacza przez Naczowicz / Naczkowicz powstają formy Niecczuk / Nacczuk a w końcu Netczuk. Niezależnie źódła notują występowanie nazwiska w tej formie bardzo wcześnie na Ukrainie (pocz. XVI w. - Maksym Netyczuk - 1515 Peresponica).
    Nasi przodkzowie nosili także patronimik Ostaczowicz (linia bezpośrednia naszcyh przodków). Potomstwo Niecza Saka burmistrza z tym przydomkiem jako Sakowiczowie Ostaszowicze mogą  wskazywać na pochodzenie z konkretnej gałęzi litewskich Doliwitów. W końcu ostatnimi faktycznymi pamiątkami dawnych dziejów Netczuków - Naczków i litewskich doliwitów są. pieczęć i barwy, dzięki którym zrekonstruowaliśmy herb rodu. Opisane zostały szczegółowo w rozdziale Herb i barwy. Biogramy przedstawicieli rodu w układzie chronologiczno-genetycznym przedstawione zostały w zakładce Znane postaci. Niniejszy dział poświęcony będzie ogólnym zagadnieniom najdawniejszej historii naszego rodu. Rozdział Historia będzie też pewnego rodzaju wykazem różnych rodzinnych zdarzeń, podań jak również zapisków historycznych i rodzinnych tradycji. Główne zagadnienia działu to geneza rodu, kwestie związane z etymologią, pochodzeniem i ewolucją nazwiska Netczuk oraz tradycje rodzinne.
    W sekcji Geneza rodu znajdą się odniesienia do geografii - miejsc pochodzenia naszych przodków i odległych w czasie protoplastów (Litwa, Wołyń i Ruś), Podlasie. W sekcji Nazwisko umieścimy odniesienia etymologiczne - nazwisko i jego występowanie - rozmieszczenie, analizę budowy, pochodzenia i wykazy nazwisk pokrewnych. W sekcji tradycje opiszemy nasze zwyczaje kultywowane po dziś dzień jak również te dawne. Osobny dział poświęcimy kwestii tożsamości etnicznej, narodowościowej i religijnej. Historia polskiej gałęzi będzie uzupełniona dziejami gniazd rodzinnych, które opiszemy w zakładce Geografia.
    Ogromna ilość zebranego materiału wciąż nie pozwala autorom na opublikowanie pełnej monografii, która wciąż jest w opracowaniu źródłowym i redakcyjnym. W marcu 2024 r. zakończyliśmy analizy i kwerendy nawjażniejszych źródeł do historii rodu, m.in. ksiąg sądowych Międzyrzeca i inych ksiąg sądowych ziemskich z okolic.