W toku badań natrafiliśmy na dokumenty archiwalne, które
wskazują na przyczyny zmiany nazwiska przez Józefa
Netczuka na
Zieliński vel Netczuk-Zieliński, jakie widnieje na jego kamieniu
nagrobnym z 1905 r. Wokół tego faktu
spekulowano podając różne przyczyny od finansowo-majątkowych
po
sercowe [1].
Jak wynika z akt urodzeń parafii rzymskokatolickiej św.
Mikołaja w roku 1861 pod numerem 149 znajduje się akt
przysposobienia
(adopcji) Józefa
Netczuka
przez Szymona Tadeusza Zielińskiego, obywatela zamieszkałego w
Żerocinie. Akt przysposobienia został podpisany 10.05.1861 r. przed
Sądem Pokoju Okręgu Radzyńskiego, potwierdzony wyrokiem Trybunału
Cywilnego Guberni Lubelskiej w Siedlcach 17.05 tegoż roku, a
ostatecznie zatwierdzony wyrokiem Sądu Apelacyjnego
Królestwa
Polskiego z 27.06.1861 r. Akt przysposobienia wpisano do ksiąg
parafialnych w Międzyrzecu 22.07.1861 r. Świadkami aktu byli Adam
Janiszowski lat 44, wójt gminy międzyrzeckiej oraz Felix
Kłossowski lat 43, zarządca apteki międzyrzeckiej, zamieszkali w
Międzyrzecu. Akt podpisali wszyscy uczestnicy zdarzenia.
Przysposabiający podpisał się wg rosyjskiej mody jako Szymon Tadeusz Zielińskij,
adoptowany Józef Netczuk zaś jako Józef z
Netczuków Zieliński. Przyjął on formalnie
nazwisko Józef Zieliński [2].
Najprawdopodobniej motywem adopcji były sprawy majątkowe, np. kwestia
przekazania majątku oraz opieki nad Szymonem Tadeuszem Zielińskim, być
może też dalsze relacje rodzinne lub towarzyskie, o których
nie
wiemy zbyt wiele[1]. Więcej światła na tę kwestię rzucić mogłyby
oryginalne akta sądowe i akt adopcyjny. Niestety nie zachowały się akta
Sądu Pokoju Okręgu Radzyńskiego z 1861 r. Akta Sądu Apelacyjnego
Królestwa Polskiego spłonęły doszczętnie w AGAD w wyniku
powstania warszawskiego w 1944 r. [3]. Jedynie w zachowanych zasobach
Akt
Trybunały Cywilnego Guberni Lubelskiej w Siedlcach (jeśli akta sprawy
się zachowały) oraz przede wszystkim w załącznikach (alegatach) do akt
metrykalnych wyżej wspomnianego aktu przysposobienia możliwe będzie
odczytanie dodatkowych szczegółów. Alegaty do akt
metrykalnych parafii międzyrzeckiej znajdują się w Archiwum państwowym
w Lublinie.
Ponadto do wypisów z metryk rzymskokatolickiej parafii św.
Mikołaja w Międzyrzecu dołączyliśmy akt zgonu nr 52 z 1810 r. Agaty
Mankiewicz
(ok. 1750 - 05.11.1810) lat 60,
wdowy po Macieju Mankiewiczu (ok. 1750 - przed 1810), synu Antoniego
(ok. 1720 - ok. 1790). Zgon zgłosił jej pasierb Ignacy Mankiewicz (1770
- 26.12.11812) [4]. Więcej we
wypisie w sekcji Wyniki
badań. Zaktualizowano także bazę
metryk oraz biogram Józefa
Netczuka-Zielińskiego.
Źródła
i przypisy:
[1] Relacje rodzinne wg informacji Alfreda
Netczuka, 2006, ARN;
[2] Księga urodzeń, Parafia
Rzymskokatolicka św. Mikołaja na Starym Mieście w Międzyrzecu
Podlaskim, zobacz akt nr 149/1861, odpis
zupełny, ARN;
[3]
Inwentarze zespołów (zbiorów) archiwalnych
zatwierdzonych
przez Komisję Metodyczną AGAD w latach 2009–2012, str. 3,
źródło:
http://www.agad.archiwa.gov.pl/nauka/Nowo_opracowane_inwentarze.pdf
(dostęp: 22.07.2015);
[4] Księga
zgonów, Parafia Rzymskokatolicka św. Mikołaja na Starym
Mieście w Międzyrzecu Podlaskim, zobacz akt nr 52/1810, odpis
zupełny, ARN.