Józef Netczuk-Zieliński - zmiana nazwiska w świetle dokumentów oraz uzupełnienia do wypisów metrykalnych

    W toku badań natrafiliśmy na dokumenty archiwalne, które wskazują na przyczyny zmiany nazwiska przez Józefa Netczuka na Zieliński vel Netczuk-Zieliński, jakie widnieje na jego kamieniu nagrobnym z 1905 r. Wokół tego faktu spekulowano podając różne przyczyny od finansowo-majątkowych po sercowe [1].
    Jak wynika z akt urodzeń parafii rzymskokatolickiej św. Mikołaja w roku 1861 pod numerem 149 znajduje się akt przysposobienia (adopcji) Józefa Netczuka przez Szymona Tadeusza Zielińskiego, obywatela zamieszkałego w Żerocinie. Akt przysposobienia został podpisany 10.05.1861 r. przed Sądem Pokoju Okręgu Radzyńskiego, potwierdzony wyrokiem Trybunału Cywilnego Guberni Lubelskiej w Siedlcach 17.05 tegoż roku, a ostatecznie zatwierdzony wyrokiem Sądu Apelacyjnego Królestwa Polskiego z 27.06.1861 r. Akt przysposobienia wpisano do ksiąg parafialnych w Międzyrzecu 22.07.1861 r. Świadkami aktu byli Adam Janiszowski lat 44, wójt gminy międzyrzeckiej oraz Felix Kłossowski lat 43, zarządca apteki międzyrzeckiej, zamieszkali w Międzyrzecu. Akt  podpisali wszyscy uczestnicy zdarzenia. Przysposabiający podpisał się wg rosyjskiej mody jako Szymon Tadeusz Zielińskij, adoptowany Józef Netczuk zaś jako Józef z Netczuków Zieliński. Przyjął on formalnie nazwisko Józef Zieliński [2]. 
    Najprawdopodobniej motywem adopcji były sprawy majątkowe, np. kwestia przekazania majątku oraz opieki nad Szymonem Tadeuszem Zielińskim, być może też dalsze relacje rodzinne lub towarzyskie, o których nie wiemy zbyt wiele[1]. Więcej światła na tę kwestię rzucić mogłyby oryginalne akta sądowe i akt adopcyjny. Niestety nie zachowały się akta Sądu Pokoju Okręgu Radzyńskiego z 1861 r. Akta Sądu Apelacyjnego Królestwa Polskiego spłonęły doszczętnie w AGAD w wyniku powstania warszawskiego w 1944 r. [3]. Jedynie w zachowanych zasobach Akt Trybunały Cywilnego Guberni Lubelskiej w Siedlcach (jeśli akta sprawy się zachowały) oraz przede wszystkim w załącznikach (alegatach) do akt metrykalnych wyżej wspomnianego aktu przysposobienia możliwe będzie odczytanie dodatkowych szczegółów. Alegaty do akt metrykalnych parafii międzyrzeckiej znajdują się w Archiwum państwowym w Lublinie.
    Ponadto do wypisów z metryk rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja w Międzyrzecu dołączyliśmy akt zgonu nr 52 z 1810 r. Agaty Mankiewicz (ok. 1750 - 05.11.1810) lat 60, wdowy po Macieju Mankiewiczu (ok. 1750 - przed 1810), synu Antoniego (ok. 1720 - ok. 1790). Zgon zgłosił jej pasierb Ignacy Mankiewicz (1770 - 26.12.11812) [4]. Więcej we wypisie w sekcji Wyniki badań. Zaktualizowano także bazę metryk oraz biogram Józefa Netczuka-Zielińskiego.

Źródła i przypisy:
[1] Relacje rodzinne wg informacji Alfreda Netczuka, 2006, ARN;
[2] Księga urodzeń, Parafia Rzymskokatolicka św. Mikołaja na Starym Mieście w Międzyrzecu Podlaskim, zobacz akt nr 149/1861, odpis zupełny, ARN;
[3] Inwentarze zespołów (zbiorów) archiwalnych zatwierdzonych przez Komisję Metodyczną AGAD w latach 2009–2012, str. 3, źródło: http://www.agad.archiwa.gov.pl/nauka/Nowo_opracowane_inwentarze.pdf (dostęp: 22.07.2015);
[4]  Księga zgonów, Parafia Rzymskokatolicka św. Mikołaja na Starym Mieście w Międzyrzecu Podlaskim, zobacz akt nr 52/1810, odpis zupełny, ARN
.